امروز: ۱۴۰۳/۹/۱

رحلت حکیم، عارف و عالم گران‌قدر میرزا ابوالحسن جلوه

  • تقویم : شمسی
  • تاریخ رویداد : 1276/1/21

حکیم میرزا ابوالحسن بن محمد جلوه، عارف، فيلسوف و متکلم شیعی ایرانی معروف به میرزای جلوه در حدود سال 1202 ش 1238 ق در احمدآباد گُجُراتِ هند متولد گردید. در 7 سالگی به اتفاق خانواده به زَواره اصفهان، زادگاه اجدادش بازگشت و در 14 سالگی پدرش را از دست داد. چون پدران و نیاکان میرزا ابوالحسن، اهل علم و فضل بودند، او نیز تحت تأثیر فضای موروثی خانواده واقع شد و تصمیم گرفت کسب دانش را تا پای جان دنبال کند. پس در زمره طالبان علم درآمد و با وجود سختی‌های زندگی، مقدمات دانش‌های گوناگون دینی آن زمان مانند: زبان و ادبیات عرب، منطق، کلام، تفسیر، حدیث و فلسفه را فرا گرفت و به ویژه در حکمت الهی و طبیعی به مقامی در خور توجه رسید.

ایشان در این میان با شاعران بزرگ اصفهان هم دوستی داشت و به محافل ادبی رفت و آمد می‌کرد، چندان که ذوق شاعری در او پدید آمد و با پژوهش و کار علمی و هنری بسیاری که در این زمینه کرد و تمرین‌هایی که بدان دست یازید، سخنوری چیره دست و توانا گردید و «جلوه» تخلص نمود. میرزا ابوالحسن جلوه پس از سالیانی توقف در اصفهان و کسب مدارج والای علمی، در 35 سالگی به تهران عزیمت کرد و در مدرسه دارالشفای تهران اقامت گزید. وی به مدت، چهل سال در این مدرسه به تدریس و تحقیق و تألیف روزگار گذراند و معیشت خود را از املاک اجدادی تأمین می‌کرد. مجلس درس او میعادگاه دانش‌پژوهان و بزرگان و دانشمندانی بود که از هر کران برای بهره گیری از دریای دانش او بدان جا می‌شتافتند.

ناصرالدین شاه قاجار چندین بار به دیدار او رفت و در حجره محقر او نشست و درباره مسائل گوناگون علمی و فلسفی به گفتگو با او پرداخت و مشکلات خود را در میان نهاد و پاسخ شایان شنید. پادشاه او را بسی گرامی می‌داشت اما میرزای جلوه هیچ بهره مادی از نزدیکی به دربار و شاه برنگرفت و خواستار هیچ نعمتی غیر از خدای منعم فیاض نگشت. میرزای جلوه از بزرگترین دانشمندان فلسفه و حکمت به شمار می‌آمد. وی آثار متعددی همچون حواشی بر اسفار ملاصدرا و شفای ابن سینا دارد و همچنین رساله‌هایی در وجود و اقسام آن، ترکیب و احکام آن و نیز بیان استجابت دعا و دیوان اشعار نغز و زیبایی از ایشان به جای مانده است.

این حکیم بزرگ در طول بیش از ده‌ها سال تدریس، شخصیت‌های فرهیخته‌ای همچون: میرزا طاهر تنکابنی، سیدحسین بادکوبه‌ای، میرزا حسن کرمانشاهی، میرزا مهدی آشتیانی، شیخ عبدالنبی نوری، میرزا علی اکبر حکیم یزدی، میرزا محمدعلی شاه آبادی، آخوند ملامحمد کاشانی و جهانگیرخان قشقایی و... تربیت نمود. میرزا ابوالحسن جلوه سرانجام در 21 فروردین 1276 ش برابر با 6 ذی‌قعده 1314 ق در 74 سالگی بدرود حیات گفت و در جوار مقبره ابن‌بابویه در شهر ری به خاک سپرده شد.

ساعت و تقویم روز ایران