اواخر دوران حکومت سلسله سامانیان به هرج و مرج و آشفتگی گذشت. خبر اوضاع نابسامان حکومت، ایلَک خان ترک از سرداران سلطان محمد غزنوی را به بخارا کشاند و او، شاه سامانی و شاهزادگان را دستگیر کرده و به ف
ابو معین ناصر بن خسرو قبادیانی در بلخ به دنیا آمد. وی از کودکی در محضر اساتید زمان خود، به تحصیل علم و دانش و حفظ قرآن پرداخت. ناصر خسرو علاوه بر ادبیات فارسی و عربی با بیشتر علوم زمان خود همچون حس
ابوعبدالله حسین بن احمد بن حجاج، معروف به ابن حجاج ادیبی فاضل و ماهر بود که با سیدمرتضی و سیدرضی از دانشمندان قرن چهارم هجری در یک عصر زندگی می‌کرد. او از شعرای دوستدار اهل بیت رسالت و دشمن سر
ابوالحسن مجدالدین کسایی مَروَزی شاعر قرن چهارم هجری قمری در سال 341 هجری در مرو ولادت یافت و در دوران سلطنت سلطان محمود غزنوی، وی را مدح گفته است. پایان عمر این شاعر در ندامت از مدح سلاطین و اشتغال
بر اثر نفوذ بیش از حد غلامان تُرک در دربار سامانیان و دخالت آنان در تمام امور، حاکمیتِ این سلسله رو به انحطاط نهاد. پادشاهان سامانی در دوره‌ی اقتدار خود به آبادانی شهرهای قلمرو خود پرداختند. آ
ابوعلی محمد بن مظفر مشهور به حاتمی یا بغدادی، علوم ادبی و لغت شناسی را نزد ابن دُرَید و ابوعمر فرا گرفت و پس از اندوختن دانش بسیار در این زمینه‌ها، تدریس این دروس را در بغداد آغاز کرد. حوزه&zw
ابوالحسن محمد بن احمد بن اسماعیل معروف به ابن سمعون، از مشاهیر وُعّاظِ اواخر قرن چهارم هجری است. کلمات حکیمانه و عبارات عبرت آمیز وی در نهایتِ شهرت می‌باشند. ابن سمعون در ابتکار معانی&nbs
محمد بن علی بن عَطیّه عَجمی در اصل ایرانی بود، ولی به دلیل اقامتش در مکه، به ابوطالب مَکّی شهرت یافته است. وی، زمان طولانی ترک طعام کرد و تنها از گیاهان تغذیه نمود. در اثر همین کار مشاعرش را از دست
علی بن عمر دارقُطنی، پس از طی مراحل مقدماتی تحصیل، به مصر و شام سفر کرد و از محضر اساتید مشهور آن زمان کسب فیض نمود. وی در تفسیر، فقه، شعر و ادبیات نیز مهارت بسیاری داشت. از جمله آثار این دانشمند م
از زندگانی ابوالفرج محمد بن اسحاق بغدادی معروف به ابن ندیم، اطلاعات چندانی در دست نیست. او همانند پدرش شغل وَرّاقی داشت و کارش نسخه نویسی از کتب و فروش آنها بود. آشنایی او با کتاب‌های گوناگون،
محسن بن علی تنوخی ادیب و مورخ مسلمان در شعر و ادب، استعداد سرشاری داشت و اشعار بسیاری از خود بر جای گذاشت. تنوخی در مدتی کوتاه، مراتب علمی و دینی متداولِ زمانِ خود را طی کرد و سپس به شغل قضاوت پردا
ابوالحسن علی بن عیسی بن علی رمانی، فقیه، ادیب، نحوی، معتزلی، در اصل از سامرا و متولد بغداد، نزد ابن اخشید، زجاج، ابوبکربن درید و ابوبکر بن سراج تلمّذ نمود. ابوالقاسم تنوخی و ابو محمد جوهری از شاگرد
ابوالحسن عامری از جمله فیلسوفانی است که در فاصله‌ی زمانی میان دو فیلسوف بزرگ ایران یعنی فارابی و ابن سینا می زیست و در واقع، حلقه اتصال بین فلاسفه متقدم اسلامی شمرده می&z
احمد بن حسین بن یحیی بن سعید بن بشر همدانی از اکابر ادبای اسلام و شیعه است. کلمات او در نهایت فصاحت و بلاغت است و در قوه حافظه و بدیهه گویی بسیار کم نظیر و عجیب بود. همدانی در نظم و نثر
ابوالحسن عمر صوفی رازی، منجم و ریاضی دانِ ایرانی و از منجمین دربار عضد الدوله دیلمی از پادشاهان آل بویه به شمار می‌رفت. اثر پرارزش و نفیس او صورالکواکب نام دارد. همچنین «اشکال متوازی الا
ابوسلیمان محمد بن بهرام منطقی سجستانی، در منطق و حکمت و فلسفه مقامی عالی داشت و در سلک حکمای قرن چهارم محسوب می‌شود. او نزد عضدالدوله، دومین سلطان آل بویه 338 ـ 372 قمری بسیار محترم
عمادالدوله در سال 338 قمری جانشینی خود و امارت فارس را به عضدالدوله تفویض نمود. عضدالدوله معروف‌ترین امیر آل بویه است و در طول سلطنت خویش در فتح بلاد و آبادی شهرها و ساختن کاخ‌ها همت
ابومنصور محمد بن احمد بن ازهر، معروف به ازهری هِرَوی فقیه، محدث، ادیب، نحوی، لغوی و شافعی است که فضل و درایت وی مسلّم و دارای تألیفات متعددی می‌باشد. اَلاَْدَوات، التقریب فی التفسیر، شرح شعر ا
حسن بن بویه ملقب به رکن الدوله دیلمی از امرای آل بویه بود. وی بر جنوب و غرب ایران حکومت می‌کرد. آل بویه از مشهورترین خاندان‌های مسلمان ایران بودند که از سال 320 قمری بر بخش وسیعی از
ابوریحان بیرونی، در حوالی خوارزم از شهرهای قدیم ایران متولد شد. وی از خردسالی به تحصیل علم و دانش، علاقه نشان داد و آموختن را آغاز کرد. ابوریحان در نوجوانی موفق شد در محضر ریاضی دان و ستاره شناس بز