مانی بن فاتک به سال 216 میلادی در قریه‌ای در ناحیه بابل زاده شد. پدرش پتگ نام داشت، او را از مردمان ناحیه همدان دانسته‌اند و گویند که مادرش مریم از خاندان اشراف بود. وی پیام آور آئینی بود که سالیان کهن در ایران زمین و قسمت‌هایی از اروپا و از شرق تا چین گسترش پیدا کرده بود و از آئین وی با نام ماندایی (مانویت) یاد می‌شود. به دلیل اینکه کتب دینی وی حاوی نگاره‌های متعددی بود وی را نقاش دانسته‌اند و او را پیامبر نقاش نامیده‌اند.
بسیاری او را به اشتباه پیامبر دوم زرتشتیان می‌خوانند، در حالی که او دارای مکتب جدا گانه ای بود. هرچند که او از بسیاری از عقاید و افکار زرتشت استفاده می‌کرد، مانی به خدای زرتشتیان یعنی اهورا مزدا اعتقاد داشت و همچنین دنیا را همچون زرتشتیان بر پایه نیکی (اهورا مزدا) و بد (انگره مینو) می‌دید. ولی باید بدانیم که او در برخی از موارد تفاوت‌های بسیاری با زرتشت و آئین مزدیسنا داشت و آیینش تلفیقی از این دو دین و مسیحیت و بودائیسم داشت.
این آیین روزگاری از غرب چین تا اسپانیا پیروانی داشت ولی امروزه کاملاً منقرض شده است.مانی در دوشنبه چهارم ماه آدار مطابق با ۲ مارس ۲۷۴ (چهارم شهریور) یا ۲۶ فوریه ۲۷۷ درگذشت.