پس از رحلت آیت الله بروجردی محمدرضا پهلوی که تصور می‌کرد صحنه از افراد مؤثر خالی شده است درصدد برآمد انقلاب به اصطلاحِ سفید خود را به رفراندوم بگذارد. اما این عمل او با تحریم علما از جمله حضرت امام خمینی مواجه قرار گرفت. درنهایت همه پرسی فرمایشی رژیم در ششم بهمن 1341 انجام شد و با سر و صدای فراوان تبلیغاتی، از حضور گسترده مردم در این رفراندوم خبر دادند. حضرت امام خمینی با احساس خطر از وضعیت به وجود آمده، جهت آگاهی مردم از اوضاع و در اعتراض به اعمالِ رژیم پهلوی، طی پیامی به علما و مراجع در بیست و دوم اسفند 1341 ش، عید نوروز سال 1342 را عزا اعلام نموده و جلوس خود و علما در ایام نوروز را به عنوان تسلیت به امام عصر عج قرار دادند. ایشان همچنین تاکید فرمودند: «علما با استفاده از این رویّه، مردم را به مصیبت‌های وارده بر اسلام و مسلمین متوجه نمایند.» حضرت امام همچنین ضمن اخطار شدید اللحن به دولت، خواستار برکناری کابینه مستبد وقت گردیدند. به پیروی از خواسته رهبر نهضت، علمای تهران نیز عید سال 1342 را عزا اعلام نمودند.