امروز: ۱۴۰۳/۹/۲

مرگ مهدی قلی هدایت معروف به مُخبرالسَّلطنه نخست وزیر دوران پهلوی

  • تقویم : شمسی
  • تاریخ رویداد : 1334/6/22

مهدی قلی هدایت معروف به مُخبر السَّلطنه در سال 1243 شمسی در تهران به دنیا آمد. وی پس از اتمام دروس خود در دارالفنون، به ریاست گمرک و پست آذربایجان رسید و پس از مدتی به عنوان مترجم آلمانی در دربار مظفرالدین شاه مشغول به کار گردید. مهدیقلی پس از صدور فرمان مشروطه به وزارت علوم رسید و پس از حضور در چند کابینه و سپس به توپ بستن مجلس، به اروپا گریخت. وی وقتی پس از عزل محمد علی شاه به ایران آمد به حکومت آذربایجان فرستاده شد ولی بر اثر مخالفت با ستارخان و باقرخان، بار دیگر به اروپا فراری شد. مهدیقلی هنگامی که به ایران بازگشت پست‌های متعددی را بر عهده گرفت که ولایت آذربایجان یکی از آن‌ها بود و شهادت شیخ محمد خیابانی و چند قیام محلّی دیگر در آن زمان اتفاق افتاد. وی پس از کودتای سید ضیاءالدین طباطبایی، بارها به وزارت‌های مختلف دست یافت و سپس به ریاست دیوان عالی کشور رسید. در خرداد 1306 که مستوفی الممالک از ریاست دولت کناره گیری کرد، قرعه فال به نام مخبرالسلطنه هدایت افتاد و او به صدراعظمی دست یازید.

در دوران نزدیک به شش سال و نیم نخست وزیری مخبرالسَّلطنه، پایه‌های دیکتاتوری رضاخان پهلوی استوار شد و پس از مدتی، وی همچون غلام حلقه به گوشی بود که فقط دستورات شاه را بدون چون و چرا اجرا می‌کرد. سرانجام دوران او سپری شد و در شهریور 1312 از کار بر کنار گردید. به این ترتیب پرونده سیاسی و اداری حاج مهدیقلی هدایت که در دوران پنج پادشاه، مصدر مشاغلی بود بسته شد و از آن پس کاری به وی ارجاع نگردید. سرانجام وی در 22 شهریور 1334 شمسی در 91 سالگی درگذشت. مهدیقلی هدایت نزدیک به پنجاه سال در صحنه سیاسی ایران بازیگری کرد و علاوه بر کسب صدارت عظمی، به چهارده بار وزارت، چهار بار استانداری، یک بار ریاست دیوان عالی کشور و نیز نمایندگی مردم تهران در مجلس نیز دست یافت.

ساعت و تقویم روز ایران