امام پنجم، حضرت امام محمد باقر ع در هفتم ذی الحجه سال صد و چهارده هجری قمری به دست هشام بن عبدالملک اموی در مدینه مسموم گردید و در قبرستان بقیع در کنار امام حسن مجتبی (ع) و امام سجاد (ع) به خاک سپرده شد. آن حضرت به هنگام شهادت، پنجاه و هفت سال داشته و از امامت ایشان، در حدود بیست سال می‌گذشت. در دوران امامت آن حضرت، فرصت‌هایی برای نهضت فکری به دست آمده بود که امام باقر (ع) کمال استفاده را در جهت تربیت شاگرد و استحکام و گسترش تشیع و انقلاب فرهنگی نمود. امام باقر (ع) در فرصت کوتاه و مناسبی که به دست آمده بود، یکسره به تعلیم و نشر علوم اسلامی پرداخت و پایه‌های یک مرکز بزرگ علمی را که مملو از دانش‌پژوهان برجسته بود، پی ریزی کرد. این موقعیت حساس، سرفصل بزرگی در تاریخ تمدن اسلامی گشود و رشد اسلام در دوره‌های بعد، تأثیر فراوانی از آن پذیرفت.