امروز: ۱۴۰۳/۹/۱

مرگ عبدالحسین فرمانفرما سیاستمدار دوران قاجار و پهلوی

  • تقویم : شمسی
  • تاریخ رویداد : 1318/8/30

عبدالحسین فرمانفرما ملقب به نصرت الدوله، سالار لشکر و فرمانفرما، برادرزاده محمدشاه قاجار و پسرعموی ناصرالدین در حدود سال 1232 شمسی 1273 قمری در تهران به دنیا آمد و پس از پایان دروس دارالفنون به خدمت نظام درآمد. وی در مقام نظامی ترقی نمود به طوری که در سفر ناصرالدین شاه به اروپا، ریاست گارد حفاظت از شاه را بر عهده گرفت و پس از بازگشت از اروپا، با لقب فرمانفرما، به حکمرانی کرمان و بلوچستان منصوب شد.

فرمانفرما از آن پس بارها در مقام‌های گوناگون جابجا شد تا اینکه در دولتی کوتاه، صدارت یافت، ولی پس از کودتای اسفند 1299، در زمره رجالی بود که به بند و زنجیر گرفتار آمد و در تمام دوران حکومت سه ماهه سیدضیاءالدین طباطبایی، در زندان به سر برد. پس از کنار رفتن سیدضیاء و آزادی فرمانفرما، کاری به وی واگذار نشد و فقط در مراسم و جشن‌های دربار شرکت می‌کرد. فرمانفرما، علی رغم نزدیکی زیادی که به رضاخان داشت، در زمان حکومت او، دارای پست دولتی نگردید و به عنوان رجل سیاسی که چهل سال در این عرصه فعالیت داشت، مطرح بود. فرمانفرما جمعاً ده بار استاندار و حاکم ولایت‌های گوناگون، نه بار وزیر و دو بار رییس دولت شد.

وی مردی پرکار و مستبد بود، درکارها، بیشتر حیله را به کار می‌بست و در هنگام ضرورت، چاپلوسی می‌نمود. در سیاست خارجی معتقد به همکاری با انگلیس‌ها بود و مطامع آنان را دنبال می‌کرد. زندگانی فرمانفرمای شبیه یک وزارتخانه کوچک بود. به علت املاک وسیعی که در تهران و شهرستان‌ها تدارک دیده بود، مباشرینی از طرف وی، آنها را اداره می‌کردند و او در سال‌های آخر عمر، به این کارها مشغول بود. او برای نگاه داشتن ثروت هنگفت خود، با توجه به تغییرات زمان، منعطف می‌شد چنانکه پس از تغییر رژیم استبداد به مشروطه و بعد از تزلزل قاجار و استقرار پهلوی، به این خوی انعطاف پذیر، متوسل می‌گردید. فرمانفرما سرانجام در سی‌ام آبان 1318 شمسی در 86 سالگی در گذشت و در شهر ری مدفون گردید.

ساعت و تقویم روز ایران