سال‌های پایانی حیات مبارک امام رضاع به جنگ‌های داخلی امین و مأمون بر سر کسب قدرت، پیروزی مأمون و در نهایت قبول ولایتعهدی مأمون توسط امام سپری شد. با استقرار مأمون بر تخت خلافت، او که از جانب امام، احساس خطر می‌کرد، برای تحت نظر داشتن حضرت و نیز تظاهر به علاقه به خاندان پیامبر، امام رضا را به مرو فرا خواند. هرچند، حضرت، در ابتدا این دعوت را نپذیرفت ولی از سوی مأمون، اصرار و تاکیدهای فراوانی صورت گرفت تا این که، امام راهی مرو گردید. در تاریخ وفات امام رضا (ع) اختلاف نظر وجود دارد. برخی سال 202 و برخی سال 203 را سال شهادت آن حضرت دانسته‌اند. از نظر ماهِ شهادت نیز کلینی و شیخ مفید، ماه صفر را بدون تعیین روز یاد کرده‌اند. مسعودی، مورخ مشهور نیز ماه صفر را ماه شهادت امام (ع) دانسته است. نوبختی آخرین روز ماه صفر را روز رحلت آن امام دانسته است. به نظر می‌رسد که در عرف شیعه، سخن نوبختی پذیرفته شده است. حضرت امام رضا (ع) درسن پنجاه و پنج سالگی، در حالی که بیست سال از امامت آن حضرت می‌گذشت به دست مأمون عباسی مسموم گردید.