مختار بن ابوعبیده ثَقَفی پس از هلاکت معاویة بن ابی سفیان، از جمله رهبران انقلابی کوفه بود که از امام حسین ع و نماینده‌اش حضرت مسلم بن عقیل (ع) حمایت نمود و در نتیجه، از سوی عبیدالله بن زیاد عامل یزید در کوفه، دستگیر و زندانی شد. مختار در ایام قیام امام حسین (ع) هم چنان در زندان عبیدالله بن زیاد به سر می‌برد تا این که به وساطت شوهر خواهرش، عبدالله بن عمر در نزد یزید بن معاویه، از زندان آزاد گردید.
پس از مرگ یزید، جهت خون خواهی امام حسین (ع) در کوفه قیام نمود و جمع کثیری به او پیوسته و تمام قاتلان امام حسین (ع) و عناصر اصلی ضد امام حسین (ع) و اهل بیت را دستگیر و به مکافات اعمالشان رساند. مختار ثقفی پس از 18 ماه حکومت در کوفه و نواحی آن، در چهاردهم رمضان سال 67 قمری در برابر لشکریان عبدالله بن زبیر به فرماندهی مصعب بن زبیر، متحمل شکست گشته و در این نبرد به قتل رسید.