سلجوقیان که نَسَب ایشان به سلجوق بن دَقّاق می‌رسد، طایفه‌ای از ترکمانان غَز بودند که در روزگار سامانیان، در دشت‌های خوارزم و سواحل دریای خزر سکونت داشتند. در حدود سال 416 قمری، ترکمانان سلجوقی در ماوراءالنهر سر به عصیان برداشتند ولی از محمود غزنوی شکست خورده، تار و مار شدند. پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، در سال 426 قمری، قریب ده هزار تن از جنگاوران سلجوقی به سرکردگی طغرل بیک و دیگران از ماوراءالنهر به حدود خراسان آمدند و با سلطان مسعود غزنوی درگیر شدند. این جنگ و جنگ‌های بعدی به ضعف و شکست مسعود غزنوی انجامید. سرانجام طغرل بیک در سال 429 قمری به نیشابور آمد و بر تخت سلطنت نشست.